El cuerpo de Adán en Tomás de Aquino

Publicado 2019-01-22
Sección Artículos

Autores/as

  • Gustavo Carlos Bitocchi UNSTA, Universidad del Norte “Santo Tomás de Aquino”. UTN-FRBA, Universidad Tecnológica Nacional Buenos Aires

Palabras clave:

Adán, creación, materia, cuerpo, ex nihilo

Resumen

El objeto de este trabajo es mostrar cómo se origina y cómo se constituye desde nada el primer cuerpo humano según Tomás de Aquino. El Aquinate trata estas cuestiones tanto en consideraciones filosóficas, especialmente desde la Antropología y la Teodicea, como en teo­lógicas. El tema es importante por la magnitud del Aquinate como pensador medieval y por la actualidad del problema. En efecto, el origen del cuerpo del primer sujeto humano plantea interrogantes filosóficos de difícil resolución, pero sus respuestas pueden ayudar a esclarecer la polémica con los pensadores evolucionistas. Así, un análisis de los principios creacionistas (o ex nihilistas) posibilitaría una justa valoración de los principios evolucionistas (o extra nihilistas) y podría brindar aportes significativos a las neurociencias.

Biografía del autor/a

Gustavo Carlos Bitocchi, UNSTA, Universidad del Norte “Santo Tomás de Aquino”. UTN-FRBA, Universidad Tecnológica Nacional Buenos Aires

Doctor en Filosofía por la Univ. de Navarra
(Pamplona). Lic. y Prof. en Filosofía por la
UNSTA, Univ. del Norte “Sto. Tomás de
Aquino” (Bs.As.). Actualmente (Buenos Aires,
2018): Docente en UNSTA y Univ. Austral;
Docente e Investigador en UTN-FRBA Univ.
Tecnológica Nacional. Me he centrado en el
estudio de una filosofía del cuerpo humano
en Tomás de Aquino y desde temáticas
de perspectiva de género. Publicaciones:
“El hombre como microcosmos en Tomás
de Aquino” (Santiago, 2017); “El corazón
como motor del cuerpo” (Santiago, 2014);
“El cuerpo y la ontología del gerundio en
Butler” (M. del Plata, 2013); “La potencia
orgánica del apetito sensible” (Bs.As., 2012).

Citas

Aquino, Tomás de,

− Suma Contra los Gentiles, Segunda Edición dirigida por los Padres Laureano Robles Carcedo, o.p. y Adolfo Robles Sierra, o.p. Introducción general por el Padre José M. de Garganta, o.p. 2 Tomos, Madrid, Biblioteca de Autores Cristianos, 1967.

− Suma de Teología, 5 Tomos, Madrid, Biblioteca de Autores Cristianos, 1988.

− Suma Teológica, Madrid, Biblioteca de Autores Cristianos, 1953.

• Alby, J., “La medicina medieval y la filosofía tomista del cuerpo”, en Actas XXXII Semana Tomista, Congreso Internacional de la Sociedad Tomista Argentina: Filosofía del cuerpo, Artículo 22, Buenos Aires, (2007).

• Aranguren, J., El lugar del hombre en el Universo. “Anima forma corporis” en el pensamiento de Santo Tomás de Aquino. Pamplona, Eunsa, 1997.

• Barbado Viejo, M., “¿Cuándo se une el alma al cuerpo?”, en Revista de Filosofía Instituto Luis Vives, CSIC, Año II, n° 4, pp.7-60, Madrid, (1943).

• Bazán, Bernardo C., “La corporalité selon saint Thomas”, en Revue philosophique de Louvain, t. 81. Nº51, pp. 369-409, Lovaina, (1983).

• Beuchot Puente, M., “Cuerpo y alma en el hilemorfismo de Santo Tomás”, en Revista Española de Filosofía Medieval, N°0, pp. 39–46, Madrid, (1993).

• Caponetto, M., “Santo Tomás y el problema de la generación humana”, en Revista electrónica mensual del Instituto Santo Tomás de la Fundación Balmasiana: e-aquinas, Año 4, pp. 42-62, Barcelona, (2006).

• Carbone, Giorgio M.: “L’anima en el corpo o il corpo e nell’anima?”, en Divus Thomas N° 46 Enero-Abril, 1, Año 110 ‘Le dimensioni dell’uomo: Spirito-Anima-Corpo’, Edizioni Studio Domenicano, Bologna, (2007).

• Centi, T., “Riservi della filosofia perenne sull’antropologia evoluzionista”, en Atti del IX Congresso Tomistico Internazionale, Volume III: Antropologia Tomista, C. Antropologia tomista e antropologie contemporanee, pp. 339-354, Pontificia Accademia di San Tommaso e di Religione Cattolica, Librería Editrice Vaticana, Città del Vaticano, (1991).

• Donadío Maggi de Gandolfi, M., “Todo en el hombre es humano: el cuerpo humano, clave para un humanismo”, Comisión Episcopal de Pastoral Universitaria, en La Universidad por un nuevo humanismo. Actas del II Encuentro Nacional de Docentes Universitarios Católicos (Buenos Aires, 26-28 de octubre de 2000), Buenos Aires, (2001).

• Ghisalberti, Alberto M., “Anima e corpo in Tommaso d’Aquino”, en Rivista di Filosofia Neo-scolastica 97/2 pp. 281–296, (2005).

• Klima, G., “Man = Body + Soul: Aquinas’s Arithmetic of Human Nature”, en B. Davis (ed.), Thomas Aquinas: Contemporary Philosophical Perspectives, pp. 257-273, Oxford, (2002).

• Oliboni, M., Anima e corpo in Tommaso d’Aquino: una rilettura, Recanati, Editore Leopardi, 1995.

• Petagine, A., Matière, corps, esprit: La notion de sujet dans la philosophie de Thomas d’Aquin, Pensée Antique et Mediévél, Friburgo, Academic Press Fribourg, 2014.

• Ranieri de Cechini, D., “El cuerpo como materia informada. Santo Tomás y Claude Tresmontants”, en Actas XXXII Semana Tomista, Congreso Internacional de la Sociedad Tomista Argentina: Filosofía del cuerpo, Artículo 24, Buenos Aires, (2007).

• Rocchetta, C., Per una teologia della corporeità, Istituto Internazionale di Teologia Pastorale Sanitaria Camillianum, Roma, Edizioni Camilliane, 1997.

• Viladuch, P., Escrivá-Ivars, J. Editores: Teología del cuerpo y de la sexualidad. Estudios exegéticos para una teología bíblica del cuerpo y de la sexualidad de la persona humana. Edición dirigida y coordinada por Pedro-Juan Viladuch y Javier Escrivá-Ivars., Madrid, Rialp, 1991.

• Weisheipl, J., Tomás de Aquino, Vida, obras y doctrina, Pamplona, Eunsa, 1994.

• Zoffoli, E., “La dignità del corpo umano nella dottrina di San Tommaso”, en Atti del IX Congresso Tomistico Internazionale, Volume III: Antropologia Tomista, B. L’essere dell’uomo, parte I: L’uomo come natura: anima e corpo, pp. 81-90, Pontificia Accademia di San Tommaso e di Religione Cattolica, Librería Editrice Vaticana, Città del Vaticano, (1991).

LUGARES CONSULTADOS

Biblia Vulgata, http://www.vatican.va/archive/bible/nova_vulgata/documents/nova-vulgata_index_lt.html (31.03.18)

Bibliotheca Thomistica IntraText, http://www.intratext.com/bti/ (31.03.18)

Dadun, Depósito Académico Digital de la Universidad de Navarra, Pamplona, http://dadun.unav.edu/ (06.02.17)

Revista de Pensamiento Medieval Scripta Mediaevalia, Universidad Nacional de Cuyo, Argentina, http://bdigital.uncu.edu.ar/app/navegador/?idobjeto=3754 (06.02.17)

Revista Española de Filosofía Medieval, de la Sociedad de Filosofía Medieval (SOFIME) de Zaragoza, http://www.uco.es/filosofiamedieval/ (06.02.17)

Sancto Thomae de Aquino, Summa Theologica, http://www.newadvent.org/summa/ (06.02.17)

Sancto Thomae de Aquino, Corpus Thomisticum, Textum Taurini 1954 editumac automato translatum a Roberto Busa SJ in taenias magnetica denuo recognovit Enrique Alarcón atque instruxit,anno MM, http://www.corpusthomisticum.org/ (31.03.18)

SantoTomás de Aquino en Español, del Instituto Santo Tomás de Aquino de Balmasiana y Universidat Abat Oliba CEU, http://www.tomasdeaquino.es/ (31.03.18)

Tomás de Aquino, Suma Contra Gentiles, http://www.cristoraul.com/SPANISH/sala-de-lectura/Cristianismo/libros/SANTO_TOMAS/Contra_los_Gentiles_Prologo.html (06.02.17)

Tomás de Aquino, Suma de Teología, Biblioteca de Autores Cristianos, 5 Tomos, Madrid, 1988, http://hjg.com.ar/sumat/ (31.03.18)

Tomás de Aquino, Suma de Teología, Biblioteca de Autores Cristianos, 5 Tomos, Madrid, 1988. http://biblioteca.campusdominicano.org/suma.htm (31.03.18)

Cómo citar

Bitocchi, G. C. (2019). El cuerpo de Adán en Tomás de Aquino. Revista Chilena De Estudios Medievales, (14), 8–18. Recuperado a partir de http://revistas.ugm.cl/index.php/rcem/article/view/208